De waterschappen in Noordoost Nederland vingen gezamenlijk in 2023 9% minder muskusratten dan in 2022. De vangsten daalden in totaal van 6.950 muskusratten in 2022 naar 6.309 in 2023. Waterschap Hunze en Aa’s vormt een uitzondering, daar zijn het afgelopen jaar meer muskusratten gevangen. Dit is deels een gevolg van een inhaalslag die gemaakt is in gebieden waar nog een populatie aanwezig was. En in de grensregio met Duitsland zijn meer muskusratten gevangen.
We kunnen concluderen dat de populatie steeds beter onder controle is. Ter vergelijking: plusminus tien jaar geleden vingen we in Noordoost-Nederland nog 65.000 muskusratten. We vangen muskusratten omdat ze graven in dijken en oevers. Dat brengt de waterveiligheid in gevaar.
Landelijk meer muskusratten gevangen
Landelijk gezien zijn er in 2023 meer muskusratten gevangen. In 2023 zijn er in totaal 51.043 muskusratten door de 21 waterschappen gevangen. Dat is een toename in vangsten van ruim 2.500 dieren, wat een stijging van 5 procent is ten opzichte van 2022.
Hierbij zijn de regionale verschillen groter geworden. In gebieden met veel muskusratten zijn er opnieuw meer muskusratten gevangen door extra inzet van de muskusratbestrijders. Om in deze gebieden uiteindelijk ook een daling in de muskusratpopulatie te bereiken, moeten hier eerst zoveel mogelijk muskusratten worden gevangen.
Toename vangst beverratten
In tegenstelling tot de muskusrattenvangst nam de beverrattenvangst in Noordoost Nederland toe in 2023. In 2023 waren dit er 561 tegenover 322 beverratten in 2022. Nederland heeft geen eigen populatie beverratten. Ruim 95 procent van de vangsten vindt plaats direct langs de grens met Duitsland. Dit is terug te zien in de cijfers van de grenswaterschappen Vechtstromen en Hunze en Aa’s. Als beverratten direct langs de grens worden gevangen, wordt voorkomen dat ze zich opnieuw over het hele land verspreiden.
Het aantal beverratvangsten langs de grens is in heel Nederland met 45 procent toegenomen: in 2023 werden er in totaal 1.645 beverratten gevangen.
Schade aan dijken
Muskus- en beverratten komen van nature niet voor in Nederland, ze zijn hier door menselijk handelen beland. Ook hebben de dieren bij ons nauwelijks natuurlijke vijanden. De dieren worden bestreden omdat ze schade brengen aan waterkeringen en oevers, door holen en gangen in dijken te graven. Ook maken ze nestkommen met uitgebreide ondergrondse gangenstelsels. Zo veroorzaken ze verzakkingen in dijken en kades. In het ergste geval kan een dijk of kade doorbreken en een polder onder water lopen.
Bedreiging biodiversiteit
De muskus- en beverratten vormen ook een bedreiging voor de biodiversiteit. De dieren staan daarom allebei op de Europese lijst van Invasieve soorten. Ze eten planten als riet en lisdodde weg, en verdringen daardoor inheemse diersoorten zoals de zwarte stern, de roerdomp en de kleine karekiet. Deze vogels leven in het riet, waar ook de muskus- en beverratten hun leefomgeving hebben.
Terugdringen tot landsgrens
De bestrijding van muskus- en beverratten is in ons land bij wet geregeld. In 2019 is besloten door waterschappen om, net als de beverrat, ook de muskusrat terug te dringen tot de landsgrens. We streven ernaar dat in 2034 in het binnenland van Nederland geen levensvatbare populatie meer is.
Bevers
Sinds de herintroductie groeit de beverpopulatie en verspreiden ze zich verder door Nederland. Bevers zijn beschermde dieren in heel Europa, dus ook in Nederland. Ze hebben voor- en nadelen voor waterkwaliteit en veiligheid. Zo verhogen bevers de biodiversiteit. Dit komt doordat ze water vasthouden met hun dammen. Helaas veroorzaken de bevers ook schade en brengen ze de waterveiligheid in gevaar door het graven van holen dijken. Wanneer dit het geval is, grijpen de waterschappen in volgens protocollen en door de provincie verleende ontheffingen. De waterschappen willen dat er landelijk beleid komt voor de beveraanpak.
Cijfers waterschappen Noordoost Nederland
| Muskusratten | 2023 | 2022 | Verschil % |
| Waterschap Drents Overijsselse Delta | 1.090 | 1.655 | -34% |
| Waterschap Hunze en Aa’s | 3.179 | 2.350 | 35% |
| Waterschap Noorderzijlvest | 441 | 882 | -50% |
| Waterschap Vechtstromen | 1.599 | 2.063 | -22% |
| Eindtotaal | 6.309 | 6.950 | -9% |
| Beverratten | 2023 | 2022 | Verschil % |
| Waterschap Drents Overijsselse Delta | 2 | 1 | 100% |
| Waterschap Hunze en Aa’s | 250 | 169 | 48% |
| Waterschap Noorderzijlvest | 1 | 0 | 100% |
| Waterschap Vechtstromen | 308 | 152 | 103% |
| Eindtotaal | 561 | 322 | 74% |
Contact hierover
